Koloseum
Amfiteatr Flawiuszów (Amphitheatrum Flavium) to potężna budowla o owalnym kształcie przeznaczona na igrzyska, które obejmowały zapasy, walki gladiatorów, walki z dzikimi zwierzętami oraz bitwy morskie, tzw. naumachie.
Tradycja mówi iż w Koloseum mordowano chrześcijan, co upamiętniono krzyżem wewnątrz budowli. Teza ta jest jednak obecnie kwestionowana przez część naukowców. Obiekt powstawał w latach 70 - 82 n.e. Budowa rozpoczęta za Wespazjana, oficjalnie zakończona została za panowania Tytusa, choć wszelkie poprawki były wnoszone za Domicjana. Budowę Koloseum sfinansowano z pieniędzy i złota zrabowanych w Jerozolimie, po wojnie żydowskiej (lata 66-73 n.e.)
Amfiteatr był ogromny. Jego dłuższa oś wynosi 187,75 metrów, krótsza 155,6 metrów, z kolei wysokość około 50 metrów. Obwód wynosi 524 metry, z kolei powierzchnia areny 3600 metrów kwadratowych. Koloseum składało się z areny i z widowni o układzie schodkowym. Było w nim 45.000 miejsc siedzących oraz 5.000 stojących, lecz z pewnością obiekt mógł pomieścić grubo ponad 50.000 osób. Widzowie wchodzili przez 80 ponumerowanych wejść, co zapewniało szybkie opuszczenie widowni przez widzów nawet w około 6 minut. Obsługa wchodziła 4 odrębnymi galeriami komunikacyjnymi.
W wielu publikacjach mówi się jakoby widzowie Koloseum mogli je opuścić w ciągu 5 - 6 minut. Nie jest to do końca zgodne z prawdą. Taką możliwość mieli widzowie zajmujące dolne i środkowe rzędy. Widzowie z górnych rzędów musieli przejść korytarzem o ukośnym stropie, który ma w najwyższym miejscu około 2,2 metra, co spowalniało ich wychodzenie. Prawdopodobnie takie rozwiązanie miało na celu umożliwienie patrycjuszom opuszczenie obiektu bez konieczności mieszania się z plebsem.
W czterokondygnacyjnym podziale zewnętrznym zastosowano spiętrzenie porządków (najniższa kondygnacja w porządku toskańskim, druga w jońskim, trzecia w korynckim). Trzy niższe kondygnacje związane są z konstrukcyjnym układem arkad, czwarta została zaopatrzona tylko w małe okna. Od strony wewnętrznej budowla jest pięciokondygnacyjna. Cztery kondygnacje zbudowano jako układ pomieszczeń wydzielonych pomiędzy filarami, ścianami, ze sklepieniami kolebkowymi i krzyżowymi. Umieszczono tam bufety, szatnie, natryski, pomieszczenia dla gladiatorów, klatki dla zwierząt, korytarze. Wokół areny wzniesione było podium. W razie deszczu bądź silnego słońca istniała możliwość przykrycia całej widowni specjalną osłoną (velarium).
Naumachie mogły odbywać się w pierwszym okresie po wybudowaniu Koloseum. W późniejszym czasie uniemożliwiło je zabudowanie areny dwukondygnacyjnymi piwnicami.
Powszechnie stosowana nazwa Koloseum (Colosseum) nie wywodzi się od jego "kolosalnych rozmiarów", lecz od znajdującego się w pobliżu budowli ogromnego (gr. kolossos) posągu Nerona przedstawionego jako Helios.
Otwarcie Koloseum zainaugurował cesarz Tytus rozpoczęciem stu dniowych, nieprzerwanych igrzysk. Na arenie padło wówczas kilka tysięcy zwierząt, walczyły ze sobą zastępy gladiatorów, ponadto odbyła się bitwa morska.
I jeszcze dwa dokumenty:
